Ubiquinol (Coenzym Q10)

  • Het vetoplosbare co-enzym Q10 komt in twee vormen in het lichaam voor: in de gereduceerde vorm ubiquinol (het merendeel) en in de geoxideerde vorm ubiquinon. Een voedingssupplement met co-enzym Q10 bevat bij voorkeur ubiquinol. Ubiquinol wordt veel sneller en beter opgenomen (mede door de betere wateroplosbaarheid), is direct beschikbaar als antioxidant en heeft een langere halfwaardetijd dan ubiquinon. Vergeleken met ubiquinon, dat in de meeste wetenschappelijke studies is gebruikt omdat ubiquinol nog niet beschikbaar was, zijn veel lagere doses ubiquinol nodig voor hetzelfde gezondheidseffect. Daarbij kan de omzetting van ubiquinon in ubiquinol door veroudering of ziekte gebrekkig verlopen.

    Co-enzym Q10 is de enige vetoplosbare antioxidant die het lichaam zelf maakt. Suppletie met ubiquinol is wenselijk als de endogene synthese (uit tyrosine) ontoereikend is, zoals bij het ouder worden (vanaf 40 jaar neemt de synthese van co-enzym Q10 gestaag af), door ziekte, oxidatieve stress of medicijngebruik (o.a. statines). Ubiquinolsuppletie maakt het lichaam niet lui, zoals wel wordt gedacht, en beïnvloedt de lichaamseigen synthese niet. Ubiquinol heeft een breed toepassingsgebied.
  • Rol in energieproductie
    Co-enzym Q10 is in elke lichaamscel essentieel voor de productie van energie (ATP) in mitochondriën door afwisselend op te treden als elektronendonor (ubiquinol) en elektronenacceptor (ubiquinon) in de ademhalingsketen. Met name weefsels en organen met veel mitochondriën in de cellen en een hoge energieproductie zoals hart, hersenen, spieren, alvleesklier, nieren en lever hebben veel co-enzym Q10 nodig om goed te functioneren.

    Antioxidantactiviteit
    Co-enzym Q10 (in de vorm van ubiquinol) is een krachtige vetoplosbare antioxidant en radicaalvanger en beschermt onder meer lipoproteïnen, DNA, eiwitten en membranen tegen oxidatieve beschadiging. Daarnaast zorgt ubiquinol voor het recyclen van andere (vetoplosbare) antioxidanten zoals vitamine E. Kenmerkend bij toename van oxidatieve stress is stijging van de redoxstatus van co-enzym Q10 (percentage ubiquinon in de totale hoeveelheid co-enzym Q10). Veroudering gaat gepaard met verhoging van systemische oxidatieve stress en toename van de leeftijd blijkt gecorreleerd te zijn met stijging van de redoxstatus van plasma co-enzym Q10.

    Beïnvloeding genexpressie
    Ubiquinol beïnvloedt de expressie van diverse genen. De waargenomen ontstekingsremmende activiteit van ubiquinol is geassocieerd met remming van de expressie van interleukine-6, TNF-α en NF-κB. Ubiquinolsuppletie (150 mg/dag) verlaagt de serum gamma-glutamyltransferase (GGT) activiteit door remming van de GGT1 genexpressie. Een hogere serum GGT-activiteit is geassocieerd met ontsteking, oxidatieve stress en een grotere kans op diabetes type 2 en hart- en vaatziekten. Tevens beïnvloedt ubiquinol genen die betrokken zijn bij celapoptose en celdifferentiatie. Ubiquinolsuppletie resulteert in daling van de LDL-cholesterolspiegel en zorgt daarbij met name voor afname van atherogene, kleine LDL-deeltjes.
    • Veroudering: bij ouderen helpt ubiquinol (beter dan ubiquinon) om lichamelijk en geestelijk vitaal te blijven en degeneratieve (ziekte)processen te voorkomen en/of te vertragen.
    • Hart- en vaatziekten: suppletie met ubiquinol is aan te bevelen bij hypertensie, kransvatziekte, angina pectoris, hartinfarct, bypassoperatie, hartfalen, beroerte, cardiomyopathie en hartritmestoornissen. Ubiquinol verbetert de energieproductie in het hart en beschermt deze tegen oxidatieve stress, gaat LDL-oxidatie tegen, verlaagt de Lp(a)-spiegel (risicofactor voor hart- en vaatziekten), vermindert de bloedviscositeit en verbetert de endotheelfunctie. Een systematische review geeft aan dat suppletie met co-enzym Q10 bij essentiële hypertensie leidt tot daling van de systolische respectievelijk diastolische bloeddruk met gemiddeld 16 respectievelijk 10 mm Hg. Ubiquinolsuppletie bij hartfalen leidt tot klachtenvermindering en een betere prognose. Bij hartpatiënten is een lagere plasmaspiegel van co-enzym Q10 (onafhankelijk) geassocieerd met een grotere kans op sterfte.
    • Diabetes type 2, insulineresistentiesyndroom: ubiquinol beschermt bètacellen in de alvleesklier tegen beschadiging door oxidatieve stress, verhoogt de insulinegevoeligheid, verbetert de glycemische controle en is gunstig voor de bloeddruk. Ook draagt ubiquinol bij aan de preventie van diabetescomplicaties zoals diabetische neuropathie, retinopathie en nefropathie.
    • Neurodegeneratieve ziekten: ubiquinol (hoge dosis) heeft een neuroprotectieve werking en kan ingezet worden bij de preventie en behandeling van neurodegeneratieve aandoeningen zoals de ziekte van Alzheimer, de ziekte van Parkinson, amyotrofische lateraalsclerose en de ziekte van Huntington. Bij multiple sclerose zorgt co-enzym Q10 voor daling van oxidatieve stress en ontstekingsmarkers en verlichting van vermoeidheid en depressie.
    • Migraine: langdurige suppletie met co-enzym Q10 kan de ernst en aanvalsfrequentie van migraine verminderen.
    • Longaandoeningen: ouderen met longontsteking knappen beter en sneller op als ze naast antibiotica ook co-enzym Q10 (200 mg/dag) innemen. Suppletie met co-enzym Q10 verlaagt de behoefte aan corticosteroïden bij bronchiaal astma. COPD is een systemische ziekte; oxidatieve stress speelt een belangrijke rol in het ziekteproces. Bij COPD is sprake van daling van de ratio tussen ubiquinol en ubiquinon in bloedplasma.
    • Pre-eclampsie: suppletie met co-enzym Q10 (circa 100 mg ubiquinol per dag) verlaagt de kans op preeclampsie tijdens de zwangerschap.
    • Mannelijke onvruchtbaarheid: (idiopathische) onvruchtbaarheid bij mannen is geassocieerd met oxidatieve stress en een verlaagde bloedspiegel van co-enzym Q10 en vitamine E. Suppletie met co-enzym Q10 (circa 200 mg ubiquinol per dag) kan de spermakwaliteit significant verbeteren waardoor de zwangerschapskans bij de partner toeneemt.
    • Verzwakt immuunsysteem: een tekort aan co-enzym Q10 verlaagt de weerstand, bijvoorbeeld bij mensen met aids, en verhoogt mogelijk de kans op kanker.
    • Chronisch vermoeidheidssyndroom: suppletie met co-enzym Q10 (200 mg/dag) en NADH (20 mg/dag) zorgt voor afname van vermoeidheid, daling van oxidatieve stress en verbetering van de mitochondriale energieproductie.
    • Sport: ubiquinol verbetert uithoudingsvermogen en maximale kracht, gaat vermoeidheid tegen en beperkt, door inspanning veroorzaakte, spierschade.
    • Overige indicaties: co-enzym Q10 suppletie kan chronisch oorsuizen verminderen bij mensen met een lage plasma co-enzym Q10 spiegel. Humane studies met co-enzym Q10 hebben positieve resultaten laten zien bij diverse andere indicaties, waaronder leeftijdsgerelateerde maculadegeneratie, autisme, fibromyalgie, ouderdomsslechthorendheid (presbyacusis) en chronische nierziekten.
  • Ubiquinol is een zeer veilig supplement en heeft in de aangegeven doseringen geen bijwerkingen, ook niet bij langdurig gebruik.
  • Statines verlagen de biosynthese van co-enzym Q10; aanvullende suppletie met ubiquinol is aan te bevelen. Ubiquinol beschermt tegen schadelijke effecten van cyclosporine (nieren) en paracetamol (lever). Ubiquinol versterkt de bloeddrukverlagende werking van enalapril. Meer interacties zijn mogelijk. Raadpleeg hiervoor een deskundige.

  • Het effect van ubiquinol is dosisafhankelijk. De adviesdosering varieert van 50-300 mg per dag, afhankelijk van de indicatie. Het beste wordt ubiquinol verdeeld over de dag ingenomen.

  • Bij cardiovasculaire indicaties kunnen naast ubiquinol onder meer vitamine E, vitamine C, alfaliponzuur, L-arginine, L-carnitine, pycnogenol, omega-3 vetzuren, niacine, vitamine B6, folaat, magnesium en knoflook worden ingezet.
    1. Bhagavan HN, Chopra RK. Plasma coenzyme Q10 response to oral ingestion of coenzyme Q10 formulations. Mitochondrion. 2007;7(S):S78-88.
    2. Hosoe K, Kitano M, Kishida H et al. Study on safety and bioavailability of ubiquinol (Kaneka QH) after single and 4-week multiple oral administration to healthy volunteers. Regul Toxicol Pharmacol. 2007;47(1):19-28.
    3. Yamashita S, Yamamoto Y. Simultaneous detection of ubiquinol and ubiquinone in human plasma as a marker of oxidative stress. Anal Biochem. 1997;250(1):66-73.
    4. Wada H, Goto H, Hagiwara S et al. Redox status of coenzyme Q10 is associated with chronological age. J Am Geriatr Soc. 2007;55(7):1141-2.
    5. Groneberg DA, Kindermann B, Althammer M et al. Coenzyme Q10 affects expression of genes involved in cell signalling, metabolism and transport in human CaCo-2 cells. Int J Biochem Cell Biol 2005;37:1208-18.
    6. Schmelzer C, Lindner I, Rimbach G et al. Functions of coenzyme Q10 in inflammation and gene expression. Biofactors. 2008;32(1-4):179-83.
    7. Onur S, Niklowitz P, Jacobs G et al. Ubiquinol reduces gamma glutamyltransferase as a marker of oxidative stress in humans. BMC Res Notes. 2014;7:427.
    8. Littarru GP, Tiano L. Clinical aspects of coenzyme Q10: an update. Nutrition. 2010;26(3):250-4.
    9. Shoko D, Fuji K, Kurihara T. The effect of the reduced form of coenzyme Q10 (ubiquinol, Kaneka QHTM) on QOL improvement in the elderly. J Clin Therap Med. 2008;24:233-238.
    10. Schmelzer C, Niklowitz P, Okun JG et al. Ubiquinol-induced gene expression signatures are translated into altered parameters of erythropoiesis and reduced low density lipoprotein cholesterol levels in humans. IUBMB Life. 2011;63(1):42-8.
    11. Rosenfeldt F, Marasco S, Lyon W et al. Coenzyme Q10 therapy before cardiac surgery improves mitochondrial function and in vitro contractility of myocardial tissue. J Thorac Cardiovasc Surg. 2005;129(1):25-32.
    12. Singh RB, Niaz MA. Serum concentration of lipoprotein(a) decreases on treatment with hydrosoluble coenzyme Q10 in patients with coronary artery disease: discovery of a new role.  Int J Cardiol 1999;68(1):23-9.
    13. Langsjoen PH, Langsjoen AM. Supplemental ubiquinol in patients with advanced congestive heart failure. BioFactors 2008;32:119-128.
    14. Rosenfeldt FL, Pepe S, Linnane A et al. Coenzyme Q10 protects the aging heart against stress: studies in rats, human tissues, and patients. Ann N Y Acad Sci. 2002;959:355-9.
    15. Rosenfeldt FL, Haas SJ, Krum H et al. Coenzyme Q10 in the treatment of hypertension: a meta-analysis of the clinical trials. J Hum Hypertens. 2007;21(4):297-306.
    16. Fotino AD, Thompson-Paul AM, Bazzano LA. Effect of coenzyme Q10 supplementation on heart failure: a meta-analysis. Am J Clin Nutr. 2013;97(2):268-75.
    17. Mortensen SA, Rosenfeldt F, Kumar Aet al. The effect of coenzyme Q10 on morbidity and mortality in chronic heart failure: results from Q-SYMBIO: a randomized double-blind trial. JACC Heart Fail. 2014;2(6):641-9.
    18. Molyneux SL, Florkowski CM, George PM et al. Coenzyme Q10: an independent predictor of
    19. mortality in chronic heart failure. J Am Coll Cardiol 2008;52:1435-41.
    20. Hodgson JM, Watts GF, Playford DA et al. Coenzyme Q(10) improves blood pressure and glycaemic control: a controlled trial in subjects with type 2 diabetes.  Eur J Clin Nutr 2002;56(11):1137-42.
    21. Shi TJ, Zhang MD, Zeberg H et al. Coenzyme Q10 prevents peripheral neuropathy and attenuates neuron loss in the db-/db- mouse, a type 2 diabetes model. Proc Natl Acad Sci U S A. 2013;110(2):690-5.
    22. Ates O, Bilen H, Keles S et al. Plasma coenzyme Q10 levels in type 2 diabetic patients with retinopathy. Int J Ophthalmol. 2013;6(5):675-9.
    23. Henchcliffe C, Beal MF. Mitochondrial biology and oxidative stress in Parkinson disease pathogenesis. Nat Clin Pract Neurol 2008;4:600-9.
    24. Cooper JM, Korlipara LV, Hart PE et al. Coenzyme Q10 and vitamin E deficiency in Friedreich's ataxia: predictor of efficacy of vitamin E and coenzyme Q10 therapy. Eur J Neurol. 2008;15(12):1371-9.
    25. Murata T, Ohtsuka C, Terayama Y.  Increased mitochondrial oxidative damage and oxidative DNA damage contributes to the neurodegenerative process in sporadic amyotrophic lateral sclerosis. Free Radic Res. 2008;42(3):221-5.
    26. Mancuso M, Orsucci D, Volpi L et al. Coenzyme Q10 in neuromuscular and neurodegenerative disorders. Curr Drug Targets. 2010;11(1):111-21.
    27. Sanoobar M, Dehghan P, Khalili M et al. Coenzyme Q10 as a treatment for fatigue and depression in multiple sclerosis patients: A double blind randomized clinical trial. Nutr Neurosci. 2015 Jan 20.
    28. Sandor PS, Di Clemente L, Coppola G et al. Efficacy of coenzyme Q10 in migraine prophylaxis: a randomized controlled trial. Neurology. 2005;64(4):713-5.
    29. Farazi A, Sofian M, Jabbariasl M et al. Coenzyme q10 administration in community-acquired pneumonia in the elderly. Iran Red Crescent Med J. 2014;16(12):e18852.
    30. Gvozdjáková A, Kucharská J, Bartkovjaková M et al. Coenzyme Q10 supplementation reduces corticosteroids dosage in patients with bronchial asthma. Biofactors. 2005;25(1-4):235-40.
    31. Wada H, Hagiwara S, Saitoh E et al. Increased oxidative stress in patients with chronic obstructive pulmonary disease (COPD) as measured by redox status of plasma coenzyme Q10. Pathophysiology. 2006;13(1):29-33.
    32. Teran E, Hernandez I, Nieto B et al. Coenzyme Q10 supplementation during pregnancy reduces the risk of preeclampsia. Int J Gynaecol Obstet 2009;105:43-5.
    33. Gvozdjáková A, Kucharská J, Dubravicky J et al. Coenzyme Q10, α-Tocopherol, and Oxidative Stress Could Be Important Metabolic Biomarkers of Male Infertility. Dis Markers. 2015;2015:827941.
    34. Safarinejad MR. The effect of coenzyme Q10 supplementation on partner pregnancy rate in infertile men with idiopathic oligoasthenoteratozoospermia: an open-label prospective study. Int Urol Nephrol. 2012;44(3):689-700.
    35. Safarinejad MR, Safarinejad S, Shafiei N et al. Effects of the reduced form of coenzyme Q10 (ubiquinol) on semen parameters in men with idiopathic infertility: a double-blind, placebo controlled, randomized study. J Urol. 2012;188(2):526-31.
    36. Castro-Marrero J, Cordero MD, Segundo MJ et al. Does oral coenzyme Q10 plus NADH supplementation improve fatigue and biochemical parameters in chronic fatigue syndrome? Antioxid Redox Signal. 2015;22(8):679-85.
    37. Alf D, Schmidt ME, Siebrecht SC. Ubiquinol supplementation enhances peak power production in trained athletes: a double-blind, placebo controlled study. J Int Soc Sports Nutr. 2013;10:24.
    38. Khan M, Gross J, Haupt H et al. A pilot clinical trial of the effects of coenzyme Q10 on chronic tinnitus aurium. Otolaryngol Head Neck Surg. 2007;136(1):72-7.
    39. Feher J, Kovacs B, Kovacs I et al. Improvement of visual functions and fundus alterations in early age-related macular degeneration treated with a combination of acetyl-L-carnitine, n-3 fatty acids, and coenzyme Q10. Ophthalmologica. 2005;219(3):154-66.
    40. Gvozdjáková A, Kucharská J, Ostatníková D et al. Ubiquinol improves symptoms in children with autism. Oxid Med Cell Longev. 2014;2014:798957.
    41. Salami A, Mora R, Dellepiane M et al. Water-soluble coenzyme Q10 formulation (Q-TER(®)) in the treatment of presbycusis. Acta Otolaryngol. 2010;130(10):1154-62.
    42. Alcocer-Gómez E, Cano-García FJ, Cordero MD. Effect of coenzyme Q10 evaluated by 1990 and 2010 ACR Diagnostic Criteria for Fibromyalgia and SCL-90-R: four case reports and literature review. Nutrition. 2013;29(11-12):1422-5.
    43. Ishikawa A, Kawarazaki H, Ando K et al. Renal preservation effect of ubiquinol, the reduced form of coenzyme Q10. Clin Exp Nephrol. 2011;15(1):30-3.
    44. Ishikawa A, Homma Y. Beneficial effect of ubiquinol, the reduced form of coenzyme Q10, on cyclosporine nephrotoxicity. Int Braz J Urol. 2012;38(2):230-4.
    45. Fouad AA, Jresat I. Hepatoprotective effect of coenzyme Q10 in rats with acetaminophen toxicity. Environ Toxicol Pharmacol. 2012;33(2):158-67.
    46. Mikhin VP, Kharchenko AV, Rosliakova EA et al. Application of coenzyme Q(10) in combination therapy of arterial hypertension. Kardiologiia. 2011;51(6):26-31.

coronavirus

Natura Foundation is al ruim 20 jaar hét toonaangevende kennisplatform voor gezondheidsprofessionals. Wij streven ernaar om gezondheidsprofessionals elke dag te inspireren en ondersteunen met kennis en behandelrichtlijnen voor een integrale aanpak van dieper liggende oorzaken van gezondheidsklachten.

Contact

Volg ons op

Partners

Algemene Leveringsvoorwaarden Privacy Statement Disclaimer Copyright