Onverwachte antioxidant ontdekt
Door de stroomversnelling waarin wij leven komt onze gezondheid steeds meer in het gedrang. De werkdruk van zittende beroepen stijgt, terwijl de verleiding van allerlei gemaksvoeding aan de orde van de dag is. Leefstijlgeneeskunde wint daarom steeds meer terrein: relatief eenvoudige aanpassingen aan ons dagelijks leven op het gebied van voeding, beweging en suppletie kunnen de mismatch tussen onszelf en onze leefomgeving aanmerkelijk verkleinen.
Wat betreft slaap: stress en het blauwe licht uit onze telefoons en computers houdt ons wakker. Tegelijkertijd is slaap noodzakelijk, want wie niet slaapt wordt ziek. Uit een studie gepubliceerd in het tijdschrift PLOS Biology blijkt dat kort slapende fruitvliegmutanten een gevoeligheid voor acute oxidatieve stress delen [1,2]. Oxidatieve stress staat aan de basis van veroudering en speelt een rol bij talloze ziektebeelden [6]. Zou dit ook zo kunnen werken bij mensen?
Waarom slaap essentieel is
Mensen slapen bijna een derde van hun leven. Bijna alle dieren slapen, terwijl ze dan niet alert en beweeglijk zijn. Dat is natuurlijk levensgevaarlijk als er roofdieren in de buurt zijn. Blijkbaar wegen de baten hier tegenop, wat suggereert dat slapen essentieel is. Er is al aangetoond dat slaap een belangrijke rol speelt bij het leren en het geheugen [3]. Echter, het blijkt lastig om onderliggende functies van slaap te identificeren, die essentieel zijn voor de overleving of de fitheid van het organisme.
Feit is, dat steeds meer mensen lijden aan chronisch slaaptekort. Dit leidt tot metabole stoornissen, hart- en vaatziekten, ontsteking, psychiatrische stoornissen of zelfs vroegtijdige sterfte [4]. Tevens worden slaapstoornissen in verband gebracht met de ziekte van Alzheimer, Parkinson en Huntington [5]. Het wordt daarom steeds belangrijker om slaap beter te leren begrijpen.
Onderzoek en uitkomsten
Om inzicht te krijgen in de functie van slaap, heeft men getracht een gemeenschappelijk fysiologisch defect te identificeren bij kort slapende fruitvliegmutanten. Deze mutanten blijken een gemeenschappelijke gevoeligheid voor acute oxidatieve stress te hebben, met als gevolg kortere overlevingstijden dan controles. Hieruit kan opgemaakt worden dat slaap anti-oxidatieve processen ondersteunt, aangezien oxidatieve stress een disbalans is van reactieve zuurstofcomponenten (vrije radicalen) en antioxidantreacties.Het bevorderen van de slaap met genetische en farmacologische middelen bij fruitvliegen verhoogde de overleving na oxidatieve stress [1,2]. De vraag die men vervolgens stelde, was of oxidatieve stress ook de slaap kon reguleren. Dit bleek het geval. Het extra tot expressie brengen van antioxidantgenen leidde tot vermindering van oxidatieve stress in de hersenen, waarna de slaapbehoefte daalde. Veel ziekten waarmee slaapstoornissen in verband worden gebracht, zijn op hun beurt weer geassocieerd met oxidatieve stress. Het remmen van oxidatieve stress, bijvoorbeeld door te zorgen voor voldoende nachtrust, verkleint daarmee ook de kans op het ontwikkelen of verergeren van pathologische processen.
Kennis in de praktijk
Steeds meer mensen slapen steeds minder door leefstijlgerelateerde oorzaken. Nieuw onderzoek suggereert een bidirectionele relatie tussen slaap en oxidatieve stress: oxidatieve stress veroorzaakt slaap en slaap werkt vervolgens als een antioxidant voor zowel het lichaam als de hersenen. Oftewel: slaap helpt het lichaam zich te verdedigen tegen oxidatieve stress, en oxidatieve stress helpt slaap te induceren. Het is daarom voor de gezondheid van uw cliënt essentieel om het slaapproces zo veel mogelijk te ondersteunen.Een goede nachtrust begint met een goede slaaphygiëne: geen schermpjes vlak voor het slapen, overdag voldoende bewegen, stress zo veel mogelijk vermijden, ’s avonds na acht uur niet meer eten en zorgen voor een donkere en goed geventileerde slaapkamer. Wanneer uw cliënt de slaap dan nog niet kan vatten, kunt u bijvoorbeeld melatonine aanbevelen, dat bijdraagt aan de vermindering van de tijd die nodig is om in slaap te vallen.
Daarnaast kunnen diverse kruiden uitkomst bieden, waaronder valeriaan, dat helpt bij het sneller in slaap vallen, en ashwagandha, dat ontspannend werkt. Deze twee kruiden maken overigens een mooie combinatie met slaapmutsjeskruid (Griffonia simplicifolia) en passiebloem (Passiflora incarnata). Passiebloem wordt binnen de fytotherapie ingezet om nervositeit en slapeloosheid te behandelen.
Referenties
[1]http://journals.plos.org/plosbiology/article?id=10.1371/journal.pbio.2005206#!#sec001
[2]https://medicalxpress.com/news/2018-07-antioxidant-benefits.html
[3] http://healthysleep.med.harvard.edu/healthy/matters/benefits-of-sleep/learning-memory
[4] https://www.cdc.gov/sleep/about_sleep/chronic_disease.html
[5] https://www.sciencedaily.com/releases/2019/01/190124141536.htm
