Nieuwe toepassing van glucosamine

Glucosamine wordt vooral ingezet bij ouderen met gewrichtsklachten. Nieuw onderzoek voegt daar een verrassend nieuw indicatiegebied aan toe: kalmering van de hersenen. Langs deze weg zou de kans op een epileptische aanval verlaagd kunnen worden.

Het is een bekend verhaal: glucosaminesulfaat is het belangrijkste substraat voor de biosynthese van proteoglycanen. Proteoglycanen vormen een onderdeel van de kraakbeenmatrix, die structuur en flexibiliteit geeft aan het collageen. Wanneer men wat ouder wordt, daalt de lichaamseigen productie van glucosamine. Suppletie met glucosaminesulfaat blijkt dit verlies in zekere mate te kunnen compenseren.

Weinig nieuws onder de zon? Dan is het wel even interessant om te vermelden dat glucosamine ook een kalmerend effect heeft op de hersenen, en dan met name op de neuronen in de hippocampus. Dit hersengebied is onder andere belangrijk voor de langetermijnopslag van herinneringen. Maar het staat ook centraal bij epilepsie. Hoe zit dat precies?

Pathologische hyperexcitabiliteit

Hyperexcitablititeit van neuronen in de hippocampus is een belangrijke factor bij epilepsie. De wetenschap zoekt daarom naarstig naar manieren om deze hyperexcitabiliteit te temperen. In 2014 was al ontdekt dat een acute verhoging van N-acetylglucosamine zorgt voor minder actieve synapsen in de hippocampus. Bij het nieuwe onderzoek werd gekeken of langs deze weg ook de hyperexcitabiliteit van de neuronen verlaagd kan worden.

In vitro

Hersenplakjes van de hippocampus werden allereerst hyperexcitabel gemaakt. Wanneer N-acetylglucosamine daarin werd verhoogd, temperde dit de pieken van elektrische activiteit die men ziet bij epilepsie. Bij normale cellen beschermde dit ook tegen medicinaal geïnduceerde hyperexcitabiliteit op een later tijdstip.

In vivo

Vergelijkbare resultaten werden in vivo gevonden bij muizen. Ook zij hadden minder pieken in hersenactiviteit wanneer N-acetylglucosamine daarin werd verhoogd. De hoogste pieken tijdens een epileptische aanval waren lager bij muizen die behandeld waren met N-acetylglucosamine dan bij de controlegroep.

"De resultaten van ons onderzoek ondersteunen de conclusie dat het gebruik van N-acetylglucosamine de neuronale excitabiliteit reguleert. Het is daarmee een veelbelovend doelwit voor verder onderzoek naar therapeutica bij epilepsie", aldus de onderzoekers.

Glucosamine in de voeding

Wanneer de endogene glucosamineproductie tekortschiet, kan het lichaam ook glucosamine uit de voeding gebruiken. Er zijn echter maar weinig voedingsbronnen die rijk zijn aan glucosamine. Het komt van nature in grotere hoeveelheden voor in kraakbeen en de harde delen van schaaldieren, welke tegenwoordig niet langer algemeen als voedsel worden beschouwd.

Er zou hier dus sprake kunnen zijn van een evolutionaire mismatch. Suppletie van glucosamine is dus aan te bevelen, niet alleen bij gewrichtsaandoeningen, maar mogelijk ook bij de beheersing van epilepsie of een gevoeligheid daarvoor.

Bron

[1] Stewart L.T. et al., Acute Increases in Protein O-GlcNAcylation Dampen Epileptiform Activity in Hippocampus,  Journal of Neuroscience 23 August 2017, 37 (34) 8207-8215

[2] monografie Glucosamine, Natura Foundation