Meer kans op aandoeningen bij kind na keizersnede

In Nederland worden jaarlijks ongeveer 180.000 kinderen geboren, waarvan circa 17% via een keizersnede. Kinderen die via een keizersnede geboren werden, hebben later in het leven een grotere kans op allergische klachten, astma, eczeem en overgewicht [1–3]. Het blijkt dat een afwijkend microbioom in de darm bij deze kinderen aan de basis staat van deze uiteenlopende ziektebeelden.

Wat maakt het verschil tussen een natuurlijke bevalling en een keizersnede?

Bij een natuurlijke bevalling komt het kind in aanraking met de vaginale flora en darmflora (het microbioom in de darm) van de moeder. De ingeslikte bacteriën nestelen zich in de darmen en vormen een basis voor de ontwikkeling van het darmmicrobioom dat levenslang in stand blijft. 

Bij een keizersnede is er geen sprake van contact met het microbioom van de moeder. Bovendien worden deze baby’s geboren in de steriele omgeving van een operatiekamer. Daarbij komt het kind allereerst niet in contact met de bacteriën uit de vagina of de darm van de moeder maar eerder met het microbioom van de huid. Deze heeft een andere samenstelling dan het darmmicrobioom. Tijdens de geboorte in contact komen met huidbacteriën en niet met darmbacteriën of vaginale bacteriën zorgt ervoor dat het darmmicrobioom van het kind zich in de eerste periode na de geboorte duidelijk anders ontwikkelt en een andere samenstelling kent. Dat is vooral het geval bij een vooraf geplande keizersnede waarbij er geen weeën zijn geweest en de baby nog niet in het geboortekanaal was ingedaald. Wanneer huidcontact plaatsvindt ná contact met vaginale- of darmbacteriën is dit uiteraard des te beter.

Het microbioom van kinderen die op natuurlijke wijze werden geboren is dus diverser en stabieler dan dat van kinderen die via een keizersnede werden geboren. Bovendien vindt men in de darmen van kinderen die via een keizersnede geboren werden een hoger aantal firmicuten, net als bij volwassenen met overgewicht. Bovendien zijn er minder bifidobacteriën en Bacteroïdes en vaker Clostridium difficile aanwezig bij deze kinderen.

Al deze verschillen maken dat kinderen die via een keizersnede geboren werden een hogere kans hebben op het ontwikkelen van allerhande gezondheidsproblemen zoals metabole stoornissen of een minder goed functionerend immuunsysteem. 

Wat kan je doen om de darmflora van het kind toch normaal te laten ontwikkelen?

Borstvoeding

Het geven van borstvoeding gedurende 6 maanden zonder aan te vullen met flesvoeding heeft de capaciteit om het microbioom van een keizersnede baby bijna identiek te laten lijken op dat van een kind die via natuurlijke weg geboren werd [8]. 

Dit werd door een recent cross-sectioneel onderzoek aangetoond. Het microbioom van 120 baby’s van 6 weken oud werd aan de hand van stoelgangonderzoek geanalyseerd. Een opmerkelijk vondst was dat baby’s geboren via keizersnede die borstvoeding kregen zonder dit te combineren met flesvoeding slechts een minimaal verschil toonden met de natuurlijk geboren baby’s die borstvoeding kregen. Van zodra de borstvoeding werd gecombineerd met aanvullende flesvoeding ging dit effect verloren.

Het geven van exclusieve borstvoeding gedurende 6 maanden is dus de meest efficiënte en duurzame manier om het microbioom van via keizersnede geboren baby’s te herstellen. 

Probiotica

Onderzoek aan dat een normaal microbioom zich ook kan ontwikkelen als de baby meteen na de keizersnede wordt ingesmeerd met vaginale bacteriën van de moeder [4]  of als darmbacteriën van de moeder oraal aan het kind worden toegediend [5]. 

Aan het onderzoek met vaginale bacteriën deden 18 baby’s mee, waarvan 11 via een keizersnede waren geboren. Een viertal van hen werd binnen een minuut na de geboorte ingesmeerd met vaginale bacteriën, onder andere op de huid en rond de mond en anus. Dertig dagen later leek de bacteriële flora sterk op die van baby's die vaginaal ter wereld waren gebracht. Het aantal bacteriesoorten was echter wel iets minder.  

Omdat deze techniek enkel onder toezicht van een arts mag gebeuren om ongewenste infecties te vermijden kan vervolgens ook probiotica een uitweg bieden. Een recent dubbelblind placebogecontroleerd onderzoek concludeerde dat suppletie met probiotica gedurende de eerste 3 levensmaanden de negatieve impact van een keizersnede op het microbioom kan minimaliseren als deze interventie gecombineerd wordt met borstvoeding [6]. 

Eerder onderzoek toonde al aan dat probiotica in de eerste 6 maanden de kans op allergische klachten met meer dan 50% kan reduceren bij kinderen die via een keizersnede geboren werden [7].  

Kennis in de praktijk

In sommige gevallen is een keizersnede noodzakelijk en zelfs levensreddend. Als een dergelijke ingreep noodzakelijk bleek, kunnen enkele eenvoudige interventies ervoor zorgen dat de darmflora van het kind toch zo veel mogelijk ondersteund wordt zodat het kan uitgroeien tot een divers en gezondheidsbevorderend microbioom.

Smeer de baby op enkele plaatsen in met wat vaginale uitscheiding zoals rond de mond en de anus van de baby.

Geef de baby een probioticum dat aansluit op de noden van een baby zoals een probioticum met de bacteriestammen Lactobacillus reuteri, Lactobacillus rhamnosus, lactobacillus lactis en bifidobacterium longum infantis.

Geef de baby idealiter borstvoeding en zorg voor veel huid-op-huid contact. 

Wilt u meer weten over wat de impact is van de bevalling op onder meer het darmmicrobioom en het immuunsysteem van de baby en wat u kunt doen om keizersnedebaby’s te helpen? Schrijf u dan hier in voor de cursus: Het darmmicrobioom en het immuunsysteem van baby's: De invloed van de geboorte.

Lees ook: Slechte darmflora verhoogt risico autisme, darmflora bepaalt effect gezonde voeding en natuurlijke keizersnede wint terrein.

1.            Salam M, Margolis H, Mcconnell R, Mcgregor J, Avol E, Gilliland F. Mode of Delivery Is Associated With Asthma and Allergy Occurrences in Children. Annals of Epidemiology. 2006 May;16(5):341–6. 

2.            Wegienka G, Havstad S, Zoratti EM, Kim H, Ownby DR, Johnson CC. Combined effects of prenatal medication use and delivery type are associated with eczema at age 2 years. Clin Exp Allergy. 2015 Mar;45(3):660–8. 

3.            Darmasseelane K, Hyde MJ, Santhakumaran S, Gale C, Modi N. Mode of Delivery and Offspring Body Mass Index, Overweight and Obesity in Adult Life: A Systematic Review and Meta-Analysis. Dewan A, editor. PLoS ONE. 2014 Feb 26;9(2):e87896. 

4.            Dominguez-Bello MG, De Jesus-Laboy KM, Shen N, Cox LM, Amir A, Gonzalez A, et al. Partial restoration of the microbiota of cesarean-born infants via vaginal microbial transfer. Nat Med. 2016 Mar;22(3):250–3. 

5.            Korpela K, Helve O, Kolho K-L, Saisto T, Skogberg K, Dikareva E, et al. Maternal Fecal Microbiota Transplantation in Cesarean-Born Infants Rapidly Restores Normal Gut Microbial Development: A Proof-of-Concept Study. Cell. 2020 Oct;183(2):324-334.e5. 

6.            Korpela K, Salonen A, Vepsäläinen O, Suomalainen M, Kolmeder C, Varjosalo M, et al. Probiotic supplementation restores normal microbiota composition and function in antibiotic-treated and in caesarean-born infants. Microbiome. 2018 Dec;6(1):182. 

7.            Kuitunen M, Kukkonen K, Juntunen-Backman K, Korpela R, Poussa T, Tuure T, et al. Probiotics prevent IgE-associated allergy until age 5 years in cesarean-delivered children but not in the total cohort. Journal of Allergy and Clinical Immunology. 2009 Feb;123(2):335–41.