Slechte nachtrust beïnvloedt ons DNA

Een slechte nachtrust verstoort niet alleen onze biologische klok, het verandert zelfs de epigenetische structuur van ons DNA. In sommige gevallen lijkt deze verandering niet meer terug te draaien.

Onze biologische klok zorgt ervoor dat onze lichamelijke functies een bepaalde regelmaat volgen. Het slaap- en waakritme, dat hoofdzakelijk onder invloed van melatonine en cortisol staat, is daarvan het bekendste voorbeeld. Verstoringen in de biologische klok kunnen onder andere ontstaan door bijvoorbeeld ploegendienst, reizen van oost naar west en overschakelen op winter- of zomertijd.

Vijftien mannen deden twee maal twee nachten mee aan een slaapexperiment in het laboratorium. De eerste twee nachten mochten ze doorslapen, maar tijdens de tweede sessie werden ze één nacht wakker gehouden. Er werden daarbij onder meer bloedmonsters genomen om de activiteit van bepaalde ‘klokgenen’, zoals CLOCK en CRY1, te meten. 

Slaapverstoring bleek onder andere de methylatie van CRY1 en BMAL1 te verhogen. Hierdoor werden er minder eiwitten geproduceerd die helpen bij de regulering van het circadiaanse ritme. Bij methylatie hechten methylgroepen zich aan het DNA, waardoor bepaalde genetische informatie niet meer vertaald kan worden in eiwitten.

“We hebben aangetoond dat één enkele nacht niet doorslapen het epigenetische- en transcriptieprofiel van belangrijke circadiaanse klokgenen al kan veranderen”, aldus de onderzoekers. "Het is goed mogelijk dat deze veranderingen na een paar goede nachtrusten weer ongedaan worden gemaakt. Maar aan de andere kant zijn epigenetische veranderingen bij mensen die veel in ploegendienst werken soms van blijvende aard."

Bron

Jonathan Cedernaes, Megan E. Osler, Sarah Voisin, Jan-Erik Broman, Heike Vogel, Suzanne L. Dickson, Juleen R. Zierath, Helgi B. Schiöth, and Christian Benedict, Acute Sleep Loss Induces Tissue-Specific Epigenetic and Transcriptional Alterations to Circadian Clock Genes in Men, JCEM Volume 100, Issue 9, 13 juli 2015.